Кµмекші сµздердіњ маѓыналыќ, синтаксистік ќызметтерініњ ерекше болуы тілші ѓалымдарымыздыњ назарын µзіне ерте ќаратќан болатын. Алѓашќы ќазаќ тілі грамматикаларыныњ авторларыныњ µздері де сµздерді топтастырѓанда атауыш сµздермен пара-сіпар кµмекші сµздерді де жеке топ етіп ажыратып алѓандыѓы тіл білімі тарихынан белгілі. Т‰ркі тілініњ ќ±рылымын зерттеген ѓалымдарымыз да б±л істен шет ќалѓан жоќ. Т‰ркі тілі бойынша жазылѓан алѓашќы грамматикалардыњ авторларынан бастап, ќазіргі к‰ндегі оќулыќтардыњ барлыѓында да кµмекші сµздерді жеке топ ретінде бµліп беру бар. Оныњ µзіндік себептері де жоќ емес. Ењ алдымен, кµмекші сµздердіњ тілдіњ сµздік ќ±рамында болсын, сµйлем ќ±рауда болсын ќызметініњ мол болуында жатыр. Єрине, тіл білімі тарихында кµмекші сµздердіњ барлыќ тобы бір дєрежеде зерттелінбеген. Мысалы, ХХ ѓасырдыњ 30-шы жылдарына дейін кµмекші есімдер жеке топ ретінде бµлініп алынбай, шылаулар ќ±рамында ќаралѓан. Ал кµмекші етістік пен модаль сµздер Ќазан тµњкерісінен б±рын зерттелінбеген десек те болады. Модаль сµздердіњ арнайы зерттелінуі ХХ ѓасырдыњ 50-ші жылдарынан кейін басталды. 
Егер байыптай ќарайтын болсаќ, т‰ркі тілдерініњ алѓашќы грамматикасын жазѓан ѓалымдар ‰нді-европа тілінде сµйлеуші халыќтардыњ µкілі болѓан. Алѓашќы кездерде т‰ркі тілін зерттегенде олар т‰ркі тілініњ ѓылыми ж‰йесін, µздеріне тєн белгілерін аныќтауды маќсат етпеген, тек практикалыќ маќсат ‰шін к‰нделікті µмірге ќажетті болѓан т.б. элементтерін аныќтауды маќсат еткен. Ќазаќ тµњкерісіне дейінгі кезде т‰ркі тілін, тарихын, географиялыќ ортасын зерттеуде орыс ориенталист ѓалымдарыныњ ењбегі мол болѓандыѓы рас. Олар да т‰ркі тілін арнаулы маќсатта зерттеген. Шын мєнісінде І Петрден бастап орыстар Сібір, Ќазаќстан мен Орта Азия жеріне кµз алартып, жоспарлы т‰рде басып алу єрекетін бастап жіберген болатын. Осы маќсат негізінде олар µздерімен кµршіліес т‰ркі тайпаларыныњ тілін, єдет-ѓ±рпын, мєдениеті мен тарихын ‰йренді. 
И.Гиганов орыс т‰ркітанушылардыњ бірі болып саналады. Оныњ 1801 жылы жарыќ кµрген "Грамматикасында" кµмекші сµздер жеке бµлініп алынады да, оны жай жєне к‰рделі деп екіге бµледі. Ол орыс тілініњ предлогтарына (таќырыбын "В предлогах" ќойѓан) татар тіліндегі послелогтар сєйкес келеді деген пікірге с‰йене отырып, жай кµмекшілерге септік жалѓауларын, жіктік жалѓауларын, -сыз,-сиз сияќты ж±рнаќтарды да ќосады. Ал к‰рделі кµмекші сµздерге ќарсы отыру (отуру), б±рын, ілгері, ілік, ана, басќа, ‰за, аст, ‰ст, арќа, жаќын, ары, бері сияќты сµздерді енгізеді (Грамматика татарского языка СПб, 1801 ж.). Б±л сµздер мен ќосымшалардыњ орыс тіліндегі баламасы берілген. 
И.Гигановтыњ "Грамматикасынан" сєл кейінірек жарыќ кµрген А.Троянскийдіњ оќулыѓында да кµмекші сµздерге арнайы орын берілген. Ол кµмекші сµздерді послелог деп атамай, "постположения" деп атайды да: "Постположения суть частицы несклоняемые потавляющие позади имен, местоимений и причастий и управляющие их падежам", - деп аныќтама береді (Троянский А.А. Краткая татарская грамматика, СПб, 1924). А.Троянский б±л терминніњ алдына шылаулар, кµмекші есімдермен бірге септік жалѓауларды, кейбір сµз жасаушы ж±рнаќтарды да енгізеді. Дегенмен де автор т‰ркітанымда алѓаш рет шылаулардыњ септік жалѓаулы сµзбен байланыса алатындыѓын кµрсетіп, оларды атау, барыс, шыѓыс септіктермен тіркесіп келетін сµздер деп топтастырады. 
1828 жылы О.Сенковскийдіњ "Карманная книга для русских воинов в турецких походах" кітабыныњ 1- бµлімі, 1829 жылы 2-бµлімі жарыќ кµрді. Ол шыѓыс тілдерін жетік білген. Сондыќтан да µз оќулыѓында кµмекші сµздерге ерекше орын берген. Оќулыќта автор послелог терминін ќолданбай, предлог терминін ќолданады. "Все предлоги тюркские ставятся после имен" - деп д±рыс кµрсеткен (Карманная грамматика для русских войнов в турецких походах, СПб, 1828). О.Сенковский И.Гиганов сияќты кµмекші сµздерді жай жєне к‰рделі деп екіге бµліп кµрсетеді де, жай кµмекшілер єрі ќарай бµлінбейді, к‰рделі предлогтар тєуелдік жалѓауын ќабылдайды дейді. Жай кµмекші сµздерге: 1) атау септікті сµзбен тіркесіп келетін кµмекшілер. Олар сыз (сиз - сизь, вы), безь, (биз - мы), мень (мен - я) сияќты жіктік жалѓауларын бирясы, учун, ‰зре, кадар, гиби, (как), ашыры сияќты сµздерді енгізген. Барыс септікті сµздермен тіркесіп келетін кµмекшілерге тек, дейін, гµре шылауларын енгізген. Ал шыѓыс септікті сµздермен тіркесіп келетін шылаулардыњ етюрю, эввель, сонра, бери, башќа сµздерін енгізген. К‰рделі шылауларды ерекше бµліп алады да, оныњ к‰рделі болуы тєуелдік жалѓауын ќабылдауынан деп есептейді. 
¤з дєуіріне дейін пікірлерді жинаќтап ќорыта білген сµз дєуірініњ шоќтыѓы биік шыѓармасыныњ бірі А.Ќазамбектіњ "Общая грамматикасы" болып саналады. Б±л грамматика µз кезінде де, одан кейінгі кезде де т‰ркі тілін зерттеуші ѓалымдар тарапынан жоѓары баѓасын алѓан. Оќулыќта т‰ркі тілдерініњ басќа грамматикалыќ категориясымен бірге кµмекші сµзде де арнайы сµз болады. Кµмекші сµздерге автор оќулыѓыныњ ‡ІІІ тарауында тоќталады. Тарау послелог терминініне т‰сініктеме беруден басталады. "В тюркском языке совершенно нет предлогов, этот род слов означающий отношение может предметами, тюрками полагается позади слова: поэтому мы его называем послелогами, как иные после речами и после положениями", - дейді. Профессор А.Ќазамбектіњ кµмекші сµздер туралы айтќан пікірін ќысќаша былай деп кµрсетуге болады: 
1) кµмекші сµздердіњ ќатарына ќосымшаларды да енгізген "Буквы и слоги характеризующие падежи в склонении имен и местоимении, суть падежные послелоги; 
2) кµмекші сµздерді морфологиялыќ белгісіне ќарай екіге бµледі де, бір тобын т‰рленбейтін, ќосымша ќабылдамайтын кµмекшілер десе, екінші тобын тєуелдік жалѓауын ќабылдайтын кµмекшілер деп кµрсетеді; 
3) кµмекші сµздердіњ тізімін береді де, оларды т±раќты (наѓыз) кµмекші сµздер жєне кµмекші сµз сияќты ќолданатын сµздер деп екіге ажыратады. "Из этих послелогов несклоняемые суть, учун, иле, биле, бери, дегин, гюре, сиз которые могут называться постоянными послелогами: остальные суть имена и наречия, которые несклоняются только тогда, когда они употребляются как послелоги" (Ќазамбек. Общая грамматика турецко-татарского языка, - Казань, 1839). Демек, автор т‰ркітанымда алѓаш рет кµмекші сµз ќызметінде ќолданылатын зат есім мен ‰стеулердіњ бар екендігін кµрсеткен. Сонымен бірге ол кµмекші сµз ќызметінде ќолданылѓан зат есімдер ќосымша ќабылданбайды, µзгермейтін сµз болып есептеледі деп О.Сенковскийдіњ пікірін ќолдайды: 
4) "Общая грамматикада" кµмекші сµздер тіркесіп келген жетекші сµздіњ т±лѓасына да назар аударылѓан. Мысалы, узре, ашре, сизь дегендер атау септікті сµздерге; учун, йле, гиби сияќтылар тєуелдік жалѓаулы сµздерге не ілік септікті сµздерге; дек, тек, дегин, гюре, дайру, нисбет сияќты сµзде барыс септікті сµзбен, ±тру, ата, бири, соњра, хали, башка шыѓыс септікті сµздермен тіркеседі дейді; 
5) кµмекші сµздердіњ ќ±рамында кірме сµздердіњ бар екендігін де кµрсетеді. Мысалы, араб тілінен енген эввел, ачкдам, гайра, маада, сива сияќты араб сµздері т‰ркі тілдерінде кµмекші сµз ќызметінде ќолданылады деген. 
6) демеуліктердіњ де кµмекші сµз екендігін кµрсетіп, мысал ретінде с±раулыќ демеулігін кµрсетеді; 
7) кµмекші сµздердіњ бір тобы зат есімдер сияќты септелетіндігін кµрсетеді де, оларѓа: ара, ард, ашаѓа, аст, орта, уст, ич, ичери, илери, гери, диіире, гаршы, ен, йокгоры, чауре сияќты сµздерді енгізеді. Б±лар ќазіргі кезде кµмекші есімдердіњ негізгі тобы ретінде алынып ж‰ргені белгілі; 
8) профессор А.Ќазамбек те µзіне дейінгі ѓалымдар берген кей пікірлерді ќайталады. Мысалы, септік жалѓаулары мен - сыз, - сиз сын есімніњ ж±рнаѓын кµмекші сµздіњ ќатарына ќосты. 
Профессор А.Ќазамбектен кейінгі ењбектердіњ ішінде О.Бетлингтіњ грамматикасы мен орыс министрлік ќоѓамыныњ м‰шелері жариялаѓан "Алтай тілі грамматикасыныњ" ерекше орны бар. О.Бетлингтіњ оќулыѓы т‰ркі тілдеріндегі алѓашќы тарихи-салыстырмалы єдісі ќолданылѓан ењбек болѓанымен, онда кµмекші сµздерге кµп тоќталмаѓан. Оќулыќта кµмекші сµздерге кішкентай тарау берген. 
Т‰ркі тілдерініњ салыстырмалы грамматикасыныњ біреуі М.Терентьевтіњ оќулыѓы болса, екіншісі - А.Старчевскийдіњ оќулыѓы. М.Терентьев те, А.Старчевский де тілдерді салыстырѓанда геологиялыќ жаќындыѓын есепке алѓан емес, территориялыќ жаќындыѓын есепке алѓан. Сондыќтан М.Терентьев т‰ркі тілдерініњ материалдарымен бірге парсы тілін, А.Старчевский болса тєжік тілініњ материалдарын салыстырѓан. М.Терентьев кµмекші сµздерді жеке бµлгенімен, кµмекші есім мен шылауларды ажыратпайды, тек дара, к‰рделі деп екіге бµледі. Ал Старчевский болса кµмекші сµздерді "послесловие" деп атайды да: "Послесловие в восточнотюркском языке суть частью несклоняемые слова и частицы", - деп аныќтама береді (Спутник русского человека в Средней Азии, СПб, 1818). Біраќ А.Старчевскийдіњ ењбегінде µзіне дейінгі авторлар жіберген ќателіктер ќайталанып, септік жалѓауларын да, сын есімніњ шырай ќосымшаларын да, септеуліктерді де, кµмекші есімдерді де бір топќа ќосќан. ¤зіне дейінгі авторлардан айырмашылыѓы сол - біздіњ кµмекші есім деп ж‰рген сµздеріміздіњ тєуелденіп барып септелетіндігін, оныњ алдындаѓы сµздіњ (зат есімніњ) ілік септік формасында ќолданатындыѓын ашыќ айтады. 
ХІХ ѓасырдыњ аяќ кезінде жазылѓан жєне ќазаќ тілініњ материалына негізделген ќ±нды ењбектіњ бірі - П.М.Мелиоранскийдіњ "Краткая грамматикасы". Автор кµмекші сµздерді орыс тіліндегі предлогтармен салыстыра отырып, оларды екі топќа бµледі. Бірінші топќа µздерініњ дербес маѓыналарын саќтай алѓан кµмекші сµздерді жатќызады. Ол: "К послелогам обыкновенно относятся некоторые слова в сущности самостоятельные слова, как например, алд (перед), арка (спина), арт (зад), уст (верх), аст (низ)", - дейді. Ал екінші топтаѓыларѓа: "Другие послелоги самостоятельного значение не имеют, и, присоединяясь исключительно к каким-нибудь падежным формам, ставятся после слова, к которому относятся", - деп аныќтама береді (Мелиоранский П.М. Краткая грамматика казахско-киргизского языка. Ч.ІІ, СПб, 1897). П.М.Мелиоранский кµмекші сµздердіњ синтаксистік ќызметіне кµбірек кµњіл аударѓан. Сондыќтан да кµмекші сµздерге талдау жасаѓанда оларды кµбінесе тіркескен сµздерімен байланыстырады. 
Жоѓарыда ж±мыстары талданѓан авторлардыњ бірде-біреуі кµмекші есімдерді шылау сµздерден бµліп алмаѓандыѓы ашыќ байќалады. Тек кейбір авторлар ѓана біздер кµмекші есім деп ж‰рген сµздерді ерекше ќасиетке ие зат есімдер деп атап, олардыњ айырмашылыѓы бар екендігін кµрсетеді, біраќ айырмашылыќтарын наќты атамайды, екеуін бµліп ажырайтпайды. Кµмекші есім мен шылауды ажырата кµрсету академик В.А.Гордлевскийдіњ ењбегінен басталады. 
Ол 1928 жылы "Т‰ркі тілі грамматикасы" деген ењбегін жариялап, онда кµмекші сµздерге арнайы тоќталады. Автор кµмекші сµздерді послелоги-имена, послелоги-частицы жєне союз деп бµледі (Гордлевский В.А. Грамматика турецкого языка т.ІІ, - М., 1928). Дегенмен оќулыќта кµмекші сµздер синтаксистік баѓытта зерттелгендіктен, олардыњ негізгі морфологиялыќ белгісі ашылмай ќалѓан. 
Т‰ркітанымда алѓаш рет кµмекші есім терминін ќолданѓан профессор Н.К.Дмитриев болатын. Ол "Служебные имена в турецком языке" деген арнайы маќала жазып, кµмекші есімдер мен шылау сµздердіњ арасын ашып ќарауды ±сынады. Н.К.Дмиртриевтіњ ењбектерінен кейін т‰ркітанымда кµмекші сµздерді зерттеуде жања баѓыт аныќтала бастады. 
ХХ ѓасырдыњ елуінші жылдарынан бастап т‰ркі тілдерініњ тµл µкілдерініњ µздері б±л мєселеге белсене атсалысты. Мысалы М.Балаќаев 1941 жылы латын єрпінде "Ќазаќ тілініњ кейбір мєселелері" деген кітапша жариялады. Кітапша ќазаќ тіліндегі кµмекші сµздерді талдауѓа арналѓан. Біраќ автор кµмекші сµздерді шылау сµздерден бµліп алмай, соныњ ќ±рамында ќарайды. Кітапшаныњ бір ±тымды жері сол - онда шылау сµздердіњ этимологиясына талдау жасалѓан. Мысалы, "Арќылы" деген сµзге септеу, жіктеу, тєуелдеу ќосымшалары ќосылмайды. Сондыќтан сµз µзгермейді десек те болады. Тарихи жаѓынан алѓанда арќылы деген сµз арќа деген зат есім мен-ды деген сын есім тудыратын ж±рнаќ жалѓанып жасалынѓан", - дейді ќазаќ тілі синтаксисініњ маманы М.Балаќаев /1.3-4/. Сондыќтан оныњ синтаксиске байланысты жазѓан ењбектерінде де кµмекші есімдерге аз орын берілген. Мысалы, ќазаќ тілініњ сµз тіркесі мен жай сµйлемдері туралы жазѓан оќулыѓында кµмекші есімдердіњ сµз тіркесіндегі ќызметі туралы пікір айтады. "Кµмекші есімдер ілік септігіндегі сµздермен тєуелдік жалѓауында т±рып байланысады. Олар сол сµз тобымен етістікке баѓынып, етістікті сµз тіркесініњ ќ±рамында пысыќтауыштыќ ќатынаста ж±мсалады" /2. 105-106/. 
Ќазаќ тіліндегі кµмекші есімдердіњ сыр-сипатын аныќтауда А.Ысќаќовтыњ ењбегі мол. Ол ќазаќ тілшілерініњ ішінде бірінші рет кµмекші есімдерге арнайы маќала жазды. Маќала сол кезге дейін мектеп оќулыќтарына шолу жасаумен басталады. Кей авторларды кµмекші есімніњ табиѓатын т‰сінбегендігі ‰шін сынайды. Маќалада автор Н.К.Дмитриевтіњ пікірін толыќ ќуаттайды /3/. Автордыњ пікірінше, "Кµмекші есімдер деп µздеріне тєн лексикалыќ маѓыналары бірде саќталып, бірде жартылай саќталып, я єр т‰рлі дєрежеде солѓындап, соѓан лайыќ µзге сµздермен тіркесу ерекшеліктеріне ќарай, синтаксистік жаѓынан кейде жеке-дара м‰ше есебінде, кейді к‰рделі м‰шеніњ ќ±рамындаѓы дєнекер элемент есебінде ќолданылып, морфологиялыќ жаѓынан зат есімдерше т‰рленіп отыратын жєрдемші сµздерді айтамыз" /4.202/. 
Кµмекші сµздерді жеке топ ретінде бµліп алу ‰лгісі ќазіргі µзбек тіл білімінде де бар. ¤збек тіл білімі µкілдерініњ барлыѓы да бірдей кµмекші есімді жеке топ ретінде бµліп алу принципін ќолдай бермейді. А.Н.Кононов кµмекші есімдерді послелоги-имена деп атаѓан. Ол µзініњ µзбек тілі туралы жазѓан соњѓы ењбегінде де послелоги-имена терминін саќтайды. "Послелоги-имена суть имена существительные, обозначающие, как правильно, протранство (верх, низ, перед, зад, бок, середина, сторона и т.д.). снабженные аффиксам принадлежности 3-го лица (или любого другого лица, если это требуется контекстом) и аффиксом дательного, местного и исходного падежа", - деп аныќтама береді /5.314/. ¤збек тілінде жазылѓан оќулыќтарда да б±л термин аударылып, от кумакчи термині ќолданылады. Дегенмен де µзбек тілшілері де кµмекші есім (кумакчи от) терминін де ќолданады. Біздіњ топшылауымызша, от кумакчи, кумакчи от терминдерініњ ќолданылуында пєлендей маѓыналы рењк беру байќалмайды. 
Ќазаќ тіл біліміне ќараѓанда µзбек тіл білімінде кµмекші сµздер толыѓыраќ зерттелген. Оѓан мысал ретінде А.Н.Кононов, Ш.Ш.Шабдурахманов, Т.Рустамов, А.Асќарова, Р.Расулов, Б.Садыќовтардыњ жарияланѓан монографиялыќ ењбектерін кµрсетуімізге болады. Ќазаќ тіл білімінде, ќазірше, монография кµлемінде жарияланѓан Р.Єміровтыњ ењбегі ѓана. Ол да шаѓын, тек жалѓаулыќ шылаулармен шектелінген. Дегенмен µзбек тіл білімінде де кµмекші сµздер даулы мєселелердіњ бірі болып саналады. ¤збек тіл білімінде кµмекші сµздерді сунг кумакчи, ердамчи сузлар жєне кумакчи сузлар деп т‰рліше атау кездеседі. Сунг кумакчи терминін алѓаш У.Турсун ќолданѓан болатын. У.Турсун жазѓан маќала µзбек тіл біліміндегі алѓашќы маќала болѓандыќтан орыс т‰ркітаным µкілдері ќолданып ж‰рген полелог (послеслов) сµзініњ тікелей аудармасын алѓан. Екінші термин-жєрдемші сµздер термині. Б±л терминді тек µзбек тілшілері ѓана емес башќ±рт, татар, ±йѓыр т.б. µкілдері де ќолданады. Біздіњше, кµмекші сµз термині мен жєрдемші сµз терминдерініњ ќатар ќолданылуы олардыњ маѓыналарыныњ синонимдес болуынан болса керек. 
Кµмекші сµздердіњ жалпы теориялыќ мєселесі т‰ркі тілдерініњ барлыќ оќулыќтарында сµз болады. Сондай-аќ, кµмекші сµздерге байланысты теориялыќ мєселелер жеке монографиялыќ зерттеулер, диссертациялардыњ обьектілері ретінде де зерттелінді. Б±лардыњ барлыѓына талдау жасау м‰мкін емес. Жалпы теориялыќ жаѓынан ерекше талдауды талап ететін ж±мыс-Ф.Зейналовтыњ ењбегі. Ж±мыс т‰ркі тілдерініњ оѓыз тілдері материалына с‰йеніп жазылѓанмен, онда айтылѓан пікірлердіњ жалпы т‰ркі тілдерініњ кµпшілігіне ќатысы бар.