Главная » Статьи » Ғылыми жұмыстар

Жоғары оқу орнында болашақ география мұғалімдерін этнопедагогикалық даярлауды жетілдіру
Тәжірибелік-эксперименттік жұмыстың айқындаушы кезеңінде студенттердің, география мұғалімдерінің этнопедагогикалық даярлығының бастапқы деңгейін анықтау үшін әртүрлі диагностикалық әдістер қолданылды. Оның нәтижесінде болашақ география пәні мұғалімдерінің этнопедагогикалық даярлығы жеткіліксіз деңгейде қалыптасқанына көз жетті. 
Қалыптастырушы эксперименттің бірінші кезеңінде (барлығы төрт кезең) «Болашақ география пәні мұғалімдерінің этнопедагогикалық даярлығын қалыптастыру ерекшеліктері» атты оқытушаларға арналаған арнайы семинар өткізілді. Оқытушылар «Болашақ мұғалімдердің этнопедагогикалық даярлығын жетілдіру процесі қандай деңгейде», «Оқу жоспарындағы қандай пәндер студенттің этнопедагогикалық даярлығын жетілдіреді», «Студенттер ұлттық мәдени құндылықтарды қаншалықты біледі», «Жоғары оқу орны жағдайында болашақ маманның этнопедагогикалық даярлығын жетілдірудің өзектілгі» атты арнайы тақырыптарда баяндама жасап пікірталасқа қатысты. Бұл кезеңде «Жалпы жер тану» пәнінің бағдарламасына қосымшалар енгізіліп оқытылды. 
«Жалпы жер тану» курсы - оқу бағдарламасында алғашқы оқылатын пәндердің бірі. Пәннің негізгі мақсаты – жалпы планеталық табиғи кешеніндегі географиялық қабықтың құрылысымен, уақыт пен кеңістікте даму заңдылықтармен кеңінен таныстыру. Жалпы заңдылықтарға бағынған географиялық қабықтың (атмосфера, гидросфера, литосфера, биосфера) өзара байланысын және табиғи ортаға әсерін танып біледі. Бұл курста қазақ этнопедагогикалық материалдарының мазмұны – географиялық қабықтағы табиғат, адам және қоғам арасындағы өзара қарым-қатынасын қоршаған орта туралы ұлттық ойтаным, әдет-ғұрып туралы білімдер жиынақталған. Студенттер халқымызыдың адамгершілік-имандылық мұраттарынан бастау алатын қоршаған орта, ондағы адамзаттың орны, табиғат құбылыстары туралы түсініктері мен көзқарастары жайлы көп мағлұмат алады. 
Бірінші курстың соңында, алғашқы кезең аяқталған соң, практика кезіндегі білімдері байқалды, сауалнама, тестілік сұрақтар алынды, оның нәтижесі бойынша біздің анықтағанымыз, студенттердің этнопедагогикалық даярлығы байқалмайды, бірақ қосымшаларға байланысты түсініктері қалыптасқан. 
Қалыптастырушы эксперименттің екінші кезеңінде «Туризм және өлкетану негіздері» пәні бойынша этнопедагогикалық бағыттағы қосымша бағдарлама ұсынылды. Пәннің негізгі мақсаты – өлкеміздің мәдени-тарихи жерлерімен таныстыра отырып, туризмді дамытуға қолайлы аудандары туралы білім беру. Пәнді этнопедагогикамен байланыстырудың маңыздылығы, өлкеміздегі тарихи-мәдени жерлердің табиғатының ерекшелігін халық педагогикасының мұраларымен байланыстыруда, жер-су аттарының қойылу ерекшелігімен, туризмді дамытуға қолайлы аймақтың ландшафтысына, климатына, табиғи ортасына ертеден айтылып келе жатқан көзқарастар, наным-сенімдер туралы түсініктеме беруде. 
«Геоэкология және табиғатты қорғау» пәнінің негізгі мақсаты – табиғи ресурстардың тиімділігін, халық шаруашылығындағы маңыздылығын ескере отырып, қорғауға оқытып-тәрбиелеу. Пәнге қосымша этнопедагогикалық бағыттағы қосымша бағдарламада студенттердің экологиялық сауаттылығы мен мәдениетін қалыптастыру. «Обал», «сауап» сөздерінің мағынасын түсіндіру, табиғатты қорғауға байланысты ұлттық наным-сенімдерді үйрету. 
Қалыптастырушы эксперименттің үшінші кезеңінде «Топонимика» және «Қазақстанның физикалық географиясы» пәндерінің оқу жұмыстық бағдарламаларына қосымшалар енгізіліп оқытылды. 
Топонимика – қоршаған ортаның географиялық атауларының тарихы мен ішкі бірлігінің мазмұнын танып-білдіретін, оның негізін түсіндіретін ғылым. Географиялық атаулардан ғасырдан ғасырға үзілмей келе жатқан халық шығармашылығы анық байқалады. Ерте уақыттан бері географиялық жер атаулары адамзатқа қызмет етіп келеді, адамның экономикалық, әлеуметтік, мәдени қажеттілігін қанағаттандырып, географиялық пайымдауларын нақтылауға көмектеседі. Топонимика пәнін оқытудың негізгі мақсаты – географиялық атаулардың шығу тегін (этимология) және мағынасын (семантика) ашу арқылы студенттердің географиялық танымдық білімін кеңейту. Студенттер пәнді оқып үйренуде топонимиканың тарихи кезеңдеріндегі халықтың тұрмысын, қоныс аударуын, тілдердің таралу ареалдары мен эволюциясы жөнінде тарихи этнографиялық мәліметтерге сүйене отырып игереді. Топонимикалық оқу-карталары мен оқулықтары географиялық атаулардың мағынасын дұрыс түсініп, нақтылы түрде игеруде қызығушылық тудырып, ізденуді талап етеді, әр елдің көне тарихын, мәдениетін, тарихын, әдет-ғұрпын бағалауға, жер атауларының өзгеру себептерін анықтауда, географиялық атауларды іздестіруде студенттерді шығармашылық зерттеу жұмыстарына үйретеді. 
Қазақстанның физикалық географиясын оқыту барысындағы басты мiндет табиғат компоненттерiнiң өзара байланысы мен өзi тұрған жердiң табиғаты туралы дүниетанымды қалыптастыру болып табылады. Қазақ халқының халық педагогикасындағы асыл мұраларының бірі – табиғатқа деген аса зор қамқорлығы. Халық ұғымында «табиғат», «туған жер», «өскен ел», «атамекен», «ауылым» деген ұғымдар бар. Тәрбиелік мәні жоғары ұғымдарды физикалық географияны оқытуда пайдаланудың үлесі зор. Осы мақсатта Қазақстанның физикалық географиясын оқытуда қазақ халқының қоршаған ортаны танып білу, табиғатты қорғау дәстүрін, ұлттық құралдарын сәйкестендіре пайдаланудың тиімділігі бар. 
«Этногеография» арнайы курсымен үшінші кезеңде танысты (2- кесте). Курстың негізгі мақсаты – Қазақстан халықтарының тарихын, мәдениетін, ұлттық салт-дәстүрлерін терең оқып білу, жалпы халықтың тәлім-тәрбиеге негізделген шығармашылық және көп ұлтты бағыттағы іс-шараларды жүзеге асыру, ғылым мен техника жаңалықтарына ілесер жан-жақты тұлғаны дайындау. Бағдарламаның негізгі ұстанымдары: оқу-тәрбие процесінің гуманистік бағыттылығы; табиғилығы; мәденилігі; тәрбиелік ықпалдың бірлігі (жоғары оқу орны – отбасы – қоғам). 
Этногеография арнайы курсын оқуда, студенттер этнос туралы түсінікпен, «Қазақ» атауының шығу тарихымен таныса отырып, қазақ халқының бала тәрбиелеудегі ерекшелігі, ертедегі педагогикалық ойлар, тәлім-тәрбие құндылықтары және этнография және даналық ұлағаты туралы білім алады. Жергілікті халық арасынан, ел аузынан қалған табиғат – адам арасындағы үйлесімділік байланыс туралы халық даналығын, өсиет, мақал-мәтелдерін, ой иірімдерін оқып, үйренеді. Қазақ жерінің ежелгі картасы, ежелгі картадағы физикалық-географиялық орны, жер бедерімен танысады. Жер, су қадірі, биосфераны қорғау, қоршаған орта және экологиялық мәдениеттілікті оқып үйренеді. Ежелгі атаулар және жыл мезгілдерінің ауысуына байланысты қазақи көзқарастар: бөрі сырғақ, киік матауы, тобылғы бүршіктенер, құралай, т.б. атаулардың қай уақытта болатынын және аталу себебімен танысады. Демокриттің детерминизм туралы түсінігі, ерекшелігі, этнопедагогикамен байланысын оқып біледі.

Кесте 2 – «Этногеография» арнайы курсының тақырыптық жоспары

Тақырыптар Қысқаша түсініктеме Д С 
1 2 3 4 
Этногеография пәні, мақсаты, міндеттері Этногеография туралы түсінік, ғылымы, зерттеу объектісі, мақсаты, маңыздылығы 4 

Географиялық детерминизм ұғымы Демокриттің детерминизм туралы түсінігі, ерекшелігі, этнопедагогикамен байланысы 4 

Қазақ халқының 
этногеографиясы Этнос туралы түсінік. Қазақ жеріндегі рулар мен тайпалар. «Қазақ» атауының шығу тарихы. Қазақ халқының бала тәрбиелеудегі ерекшелігі. Ертедегі педагогикалық ойлар, тәлім-тәрбие құндылықтары. 4 2 
Этнография және 
даналық ұлағаты Жергілікті халық арасынан, ел аузынан қалған табиғат-адам арасындағы гармониялық байланыс туралы халық даналығын, өсиет,мақал-мәтелдерін, ой иірімдерін оқыту, үйрету.

4


Қазақ жерінің ежелгі картасы Ежелгі картадағы физикалық-географиялық орны, жер бедері. 4 

Жер қадірі-бабалар көзімен Жер, су қадірі, биосфераны қорғау, қоршаған орта және этнопедагогика 4 

Жер-су аты тарихтың хаты Жер-су атауларының ұлттық негізде қойылуы, ежелгі атаулар. 4 

Фенологияның ұлттық ерекшелігі Жыл мезгілдерінің ауысуына байланысты қазақи көзқарастар: бөрі сырғақ, киік матауы,тобылғы бүршіктенер, т.б. 



Ауа райын ұлттық болжау негіздері Ауа райын болжаудың ұлттық тәсілдері 4 2 
барлығы 36 18

Ұлттық білімдердің жүйесі ішіне кіретін білімдік мекемелердің басты ерекше белгісі – ұлттық мәдениеттің байлығы, халықтың өмір сүру әдісі, оның дәстүрі, әлеуметтік мінез-құлық ережесі, жан-дүниелік мақсаты мен құндылығы толық бейнеленген білімнің басқа мазмұны болып табылады. Жоғары оқу орнының оқу жоспарындағы пәндерде білім мазмұнының этнопедагогикалық компонентін іске асыру қазақ халқының мәдениетін, дәстүр, әдет-ғұрыптардың тәрбиелік потенциалын терең зерттеуге, өздерін түсіне алуға көмектесуге, қазіргі жағдайда саналы іс-әрекет жасауға дайын, білімді, тәрбиелі, шығармашыл адамды тәрбиелеуге мүмкіндік береді. 
Қалыптастырушы эксперименттің төртінші кезеңінде студенттер толық сабақ және тәрбие жоспарларын өз беттерімен жасай алады. 
Сонымен, қалыптастырушы эксперимент барысында студенттер негізгі мамандыққа байланысты пәндерді меңгерді. Олар: педагогикалық-психологиялық, географиялық, этнопедагогикалық пәндер және далалық және педагогикалық практикаға барды. Далалық практика кезінде студенттер өздері жергілікті жерге зерттеу және бақылау жұмыстарын жүргізді, Педагогикалық практика кезінде студенттің алғашқы кәсіби қалыптасу кезеңі жүреді. Осы уақытта студент білім берумен қатар тәрбие жұмыстарын қатар жүргізеді. Білім беру процесі және тәрбие жұмыстарын жүргізу кезінде этнопедагогикалық бағыттағы жұмыстар көп жүргізілді. Олар: арнайы сынып сағаттары, ашық тәрбие сағаттары. 
Қорытынды эксперименттің нәтижесі: болашақ география пәні мұғалімдері ретінде студенттердің оқу-тәрбие процесінде этнопедагогикалық іс-әрекеттері анық көрінеді; кәсіби білімдерімен бірге этнопедагогикалық білімдерін де пайдалана алады; географиялық білімдерімен бірге этнопедагогикалық білімдері жоғарлаған, кәсіби іс-әрекетін этнопедагогикаға негіздей алатын, этнопедагогикалық және географиялық білімдерін ұштастыра алады (3-, 4- кестелер, 3-, 4- суреттер).

Кесте 3 – Болашақ география мұғалімдерін этнопедагогикалық даярлаудың өзгеруі

Компоненттер Жоғары деңгей Орта деңгей Төмен деңгей 
БЖ 4-кесінді БЖ 4-кесінді БЖ 4-кесінді 
Тұлғалық 11.05 31.95 30.15 47.65 58.8 20.4 
Мазмұндық 22.7 34.5 42.1 52.7 35.2 12.8 
Технологиялық 3.05 20.8 18.75 58.5 78.2 20.7 
Орта көрсеткіш 12.25 29.08 30.25 47.95 57.5 22.97

Сурет 3 – Болашақ география мұғалімдерін этнопедагогикалық даярлаудың динамикасы 
Кесте 4 – Болашақ география мұғалімдерін этнопедагогикалық даярлаудың салыстырмалы нәтижелері

Компоненттер Жоғары деңгей Орта деңгей Төмен деңгей 
ЭТ БТ ЭТ БТ ЭТ БТ 
Тұлғалық 31.95 11.2 47.65 30.7 20.4 58.1 
Мазмұндық 34.5 19.6 52.7 38.7 12.8 41.7 
Технологиялық 20.8 8.7 58.5 36.4 20.7 54.9 
Орта көрсеткіш 29.08 13.16 47.95 35.27 22.97 51.57

Сурет 4 – Болашақ география мұғалімдерін этнопедагогикалық даярлаудың салыстырмалы көрсеткіштері

Жүргізілген тәжірибелік-эксперименттік жұмыстың нәтижелерін талдау болашақ география мұғалімдерін этнопедагогикалық даярлауды жетілдірудің педагогикалық шарттар жүйесі жоғары оқу орындарында пайдаланудың тиімділігін көрсетіп, біздің зерттеуіміздің ғылыми болжамының дұрыстығын дәлелдеді.

Қорытынды

Сонымен, зерттеу барысында қол жеткен нәтижелер мынадай тұжырымдар жасауға мүмкіндік береді: 
1. Болашақ география мұғалімдерін этнопедагогикалық даярлау тұтас жүйе болуы тиіс және жоғары білім берудің мемлекеттік стандартындағы барлық циклдер пәндеріндегі этнодидактикалық бірліктерді қамтитын пәнаралық негізде іске асырылуы керек. Болашақ география мұғалімдерін даярлауда жоғары кәсіби білім берудің мемлекеттік стандарттарының, оқыту бағдарламаларының, оқу жоспарларының, оқу-әдістемелік құралдарының және басқа да оқу-әдістемелік кешен құралдарының мазмұнын талдау барысында білім мазмұнының этнопедагогикалық компонентін іске асыру мүмкіндіктері анықталды. Сонымен бірге, халықтың тәрбиелеу мәдениеті, халықтық педагогика тәжірибесі мен практикасы жеткілікті түрде көрінбейді. 
2. Педагогикалық құралдарды (мақал-мәтелдер, жұмбақтар, нақыл сөздер, аңыз әңгімелер, салт-дәстүрлер) сабақ барысында пайдалану болашақ география мұғалімдерін этнопедагогикалық даярлау бағдарламасын сәтті іске асыруға мүмкіндік береді. 
3. Тәжірибелік-эксперименттік жұмыс «Жалпы жер тану», «Топонимика», «Қазақстанның физикалық географиясы» пәндерін этнопедагогикамен байланыстыра жүргізуге негізделді. Жалпы тәжірибелік-эксперименттік жұмыс болашақ география мұғалімдерінің этнопедагогикалық даярлығының қалыптасуының оң динамикасын көрсетті. Оған зерттеудің басындағы, ортасындағы және соңындағы салыстырмалы көрсеткіштер дәлел бола алады. 
4. Жоғары оқу орнының оқу жоспарларының мазмұны, этнопедагогика бойынша оқу-әдістемелік кешендер этнопедагогикалық білімдер мен іскерліктерді бір-бірін толықтырушы ретінде көрсетілуі тиіс. 
5. Болашақ география мұғалімдерін этнопедагогикалық даярлауды жоғары педагогикалық білімнің мемлекеттік білім стандартының барлық циклдері пәндерінің этнодидактикалық бірліктерін қамтитын, пәнаралық негізде іске асырылатын, тұтас жүйе ретіндегі болашақ география мұғалімдерін этнопедагогикалық даярлаудың нәтижесі болады. 
6. Мұғалімнің этнопедагогикалық даярлығы – мұғалімнің кәсіби даярлығының маңызды бөлігі және болашақ география пәні мұғалімінің кәсіби даярлығының қажет компоненті. Ол этнопедагогикалық даярлықты жетілдіру процесін көрсетеді және тұтас кәсіби даярлыққа қатынасында кіріктірушілік қасиетке ие. Этнопедагогикалық даярлыққа тән кіріктірушілік сипат оны болашақ география пәні мұғалімі оқу жоспарының барлық цикліндегі пәндерді оқу барысында, педагогикалық практиканың әр түрлерін және сыныптан тыс жұмыстарды өткізуде игерген этнопедагогикалық білім, іскерлік және дағдыларын біріктіретін тұлғаның қабілеттері жүйе ретінде анықтауға мүмкіндік береді. 
7. Болашақ география мұғалімдерін кәсіби даярлауда алдыңғы қатарға олардың этнопедагогикалық терең білімін, іскерлігін, этникалық толеранттылығын, этнопедагогикалық эрудициясын, этнопедагогикалық даярлығын бөлінбейтін, тұтас бөлік ретінде меңгеруі және болашақ география мұғалімін этнопедагогикалық даярлаудың нәтижесі шығады. 
8. Болашақ география пәні мұғалімінің этнопедагогикалық даярлығының мазмұны оқу жоспарында, білім мазмұнының этнопедагогикалық компоненті түрінде оқу пәндерінің бағдарламасында көрсетілген және этнопедагогикалық даярлық процесінде қалыптасады. Біз білім беру мазмұнының этнопедагогикалық компонентін халық педагогикасының тәжірибесі, осы этностың мәдениеті, оның ішінде мәдениет пен тәрбиенің ұлттық компоненті ретінде анықтаймыз. Осы мазмұн пәндердің этнодидактикалық бірліктерін, сонымен қатар, барлық циклдердің пәндерін игеру процесінде қалыптасатын этнопедагогикалық білімдер мен іскерліктерді қамтиды. 
Жасалынған қорытындылар негізінде мынадай ұсыныстар айтуға болады: 
- жоғары оқу орнында болашақ география мұғалімінің этнопедагогикалық даярлығын қалыптастыруды арнайы ұйымдастыру қажет;
- география мамандығының оқу жоспарына этногеографиялық білімдерді қалыптастыруға бағытталған пәндер енгізілуі тиіс; 
- болашақ география пәні мұғалімінің кәсіби іс-әрекетінің ерекшеліктеріне сәйкес «Этногеография» арнайы курсын жоғары оқу орнының оқыту процесіне енгізу керек; 
- студенттердің оқу-далалық, педагогикалық практикалар мазмұнында этногеографиялық және этнопедагогикалық сипаттағы тапсырмалар ендіру қажет; 
- этногеографиялық білімдер этнопедагогикалық білімдермен тығыз байланыста қалыптасуы тиіс. 
Зерттеу проблемасы кең болғандықтан, оның барлық жақтарын біздің диссертациялық жұмыста қамтып шығу мүмкін емес. Этногеографиялық материалдарды мектептің тәрбие жүйесінде қолдану, оған болашақ мұғалімдерді даярлау және т.б. мәселелер әлі де зерттеуді қажет етеді.

Диссертацияның мазмұны мынадай басылымдарда жарияланды

1 Географиялық білім беру жүйесіндегі негізгі мәселелері // Қазақстан географиясы: мазмұны, мәселелері, келешегі: халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары (20-22 сәуір 2006 ж). - Алматы: Аркас баспасы, 2006. – Б. 369-374. (К.Д. Кенжина, Г.М. Жанғожинамен авторлық бірлестікте). 
2 Болашақ мамандарды кәсіби даярлаудың шарттары // География в школах и вузах Казахстана. – 2006. - №5 . – Б. 7-8. 
3 Этникалық тәрбие беруде топонимиканың рөлі // Ұлт тағылымы. – 2007. - №1. – Б. 46-50. 
4 Болашақ география пәні мұғалімдеріне климотологияны халық педагогикасы негізінде оқыту // Ізденіс. – 2007. - №2. – Б. 232-236. 
5 Болашақ мұғалімге экологиялық білім беруде халық педагогикасының рөлі // Қазақстан жоғары мектебі. – 2007. - №2. – Б. 52-55. 
6 Болашақ география пәні мұғалімдерін даярлауда этнопедагогиканың рөлі // Наука и образование – ведущий фактор стратегии «Казахстан - 2030»: труды Х Юбилейной Международной научной конференции (26-27 июня 2007г.). – Караганда, 2007. – Б. 267-270. 
7 Географиялық білім беруде этнопедагогиканың орны // Білім беру реформасы – Қазақстанның нақты бәсекеге қабілеттілігіне апарар жол: VII Халықаралық Байқоңыров оқулары материалдарының жинағы (28-30 мамыр 2007ж.). - Жезқазған, 2007. – Б. 72-74. 
8 Жер-судың аты – ұлттық байлығымыз // Ұлт тағылымы. – 2007. - №3. – Б. 28-31. 
9 Этнопедагогикалық білімнің география пәні мұғалімдерін даярлаудағы орны // Қарағанды университетінің хабаршысы. Педагогика сериясы. – 2007. - №2(46). – Б. 136-138. (С.Т. Каргинмен авторлық бірлестікте). 
10 Кәсіби білім беруде этнопедагогиканың орны // Наука и образование – ведущий фактор стратегии «Казахстан - 2030»: труды Международной научной конференции (24-25 июня 2008г.). – Караганда, 2008. – Б. 432-435. 
11 Этнопедагогическая подготовка учителей географии в условиях высшего учебного заведения //«Динамика исследования - 2008»: материалы IV международной научной практической конференции (16-31 июля 2008г.). – София: Бял ГРАД-БГ ООД, 2008. – Б. 68-71. 
12 Болашақ мұғалімнің этнопедагогикалық даярлығын жетілдірудегі педагогикалық жоғары оқу орнының білімдік ортасының ерекшелігі // Жаһандану және қазіргі замандағы университеттер: халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары (26-27 қыркүйек 2008ж). – Қарағанды, 2008. – Б. 51-54. (С.Т. Каргинмен авторлық бірлестікте). 
13 Халықтық географиялық білімнің этнопедагогикалық құндылығы // Этнопедагогика. – 2008 - № 05(23). – Б. 21-26. (С.Т. Каргинмен авторлық бірлестікте). 
14 Топонимика (әдістемелік нұсқау). – Қарағанды: ТОО Санат-Полиграфия баспасы, 2007. – 30 б. (П.А. Мақсұтова, Г.Б. Абиевамен авторлық бірлестікте).

Резюме

Кадирбаева Дидар Артыкбаевна

Совершенствование этнопедагогической подготовки будущих 
учителей географии в вузе.

13.00.08– Теория и методика профессионального обучения

Основная задача любой страны, народа, завоевавшей независимости – создание системы образования формирующая национальное сознание молодого поколения. Создание национальной системы образования – использование национальной культуры в учебно-воспитательном процессе в воспитании молодого поколения. Вооружение студентов, будущих педагогов этнопедагогическими знаниями, вскрытие воспитательных возможностей традиций народа один из путей решения данной проблемы. 
Одна из внеочередных задач общества – подготовка профессионально адаптированных современным условиям будущих специалистов. В современных условиях имеется потребность в формировании у студентов знаний о значении и места народной педагогики в учебно-воспитательном процессе школы, подготовки будущих учителей к воспитанию у учащихся национального сознания на уроках географии. В этом контексте, формирование понятий об окружающей среде и природных явлениях и интеграция материалами народной педагогики в условиях вуза является актуальной проблемой. Поэтому, возникает объективная потребность совершенствования этнопедагогической подготовки будущих учителей географии на основе осуществления связи географии с материалами народной педагогики. Совершенствования этнопедагогической подготовки будущих учителей в учебном процессе на основе межпредметной связи географии с этнопедагогикой имеет важное значение. 
В географическом образовании народные эмпирические знания об окружающей среде, названиях местностей нами рассматривается как самостоятельное составлющее содержание образования. Формирование этнопедагогической готовности будущих учителей в процессе усвоения географических знаний об окружающей среде, погоды, названиях местностей и небесном мире - составная часть целеостного педагогического процесса. 
Изучение истории возникновения географических названий местностей оказывает положительное влияние на патриотическое воспитание учащихся. А для достижения этого результата необходимо воспитать в будущем учителе национальную гордость и сформировать этнопедагогические знания. 
Актуальность исследования определяется необходимостью формирования у будущих учителей географии этнопедагогической компетентности и отсутствием научных разработок и методик обучения, позволяющих осуществить данную подготовку. 
Объект исследования: педагогический процесс вуза. 
Предмет исследования: педагогические условия совершенстовования этнопедагогической подготовки будущих учителей географии. 
Цель исследования: выявление, теоретическое обоснование и экспериментальная проверка педагогических условий совершенстовования этнопедагогической подготовки будущих учителей географии. 
Научная новизна и практичекая значимость исследования: 
- раскрыта сущность совершенстования этнопедагогической подготовки будущих учителей географии; 
- выявлены педагогические условия совершенствования этнопедагогической подготовки будущих учителей географии; 
- определены критерии, показатели и уровни этнопедагогической готовности будущих учителей географии; 
- разработана модель совершенствования этнопедагогической подготовки будущих учителей географии; 
- разработана методика совершенствования этнопедагогической подготовки будущих учителей географии. 
Практическая значимость исследования заключается в том, что разработаны дополнения к рабочим учебным программам дисциплин «Общее землеведение», «Топонимика», «Физическая география Казахстана», спецкурс для студентов «Этногеография», спецсеминар для преподавателей «Особенности этнопедагогической подготовки будущих учителей географии». 
Методологические и теоретические основы исследования составляют философские учения; концепция о географическом детерминизме, о влиянии особенностей ландшафта на поведению, национальную психологию; этнографические, этнокультурные, этнопедагогические, личностно-ориентированные и системные подходы. 
Методы исследования: анализ философской, психологической, педагогической и методической литературы, педагогический эксперимент, наблюдение, сравнительный анализ, изучение официальных документов в области образования, анкетирование, методы математической статистики 
Результаты исследования: 
- на основе анализа научно-педагогической литературы, изучения нормативной, учебно-методической документации и педагогической практики раскрыта сущность совершенстования этнопедагогической подготовки будущих учителей географии; 
- определены педагогические условия совершенствования этнопедагогической подготовки будущих учителей географии; 
- разработана модель совершенствования этнопедагогической подготовки будущих учителей географии; 
- разработана методика совершенствования этнопедагогической подготовки будущих учителей географии и проведена ее опытно-экспериментальная проверка. 
Апробация и внедрение результатов исследования: Результаты исследования публиковались в журналах «География в вузах и школах Казахстана» (2006), «Ұлт тағылымы» (2007), «Ізденіс» (2007), «Высшая школа Казахтана» (2007), «Ұлт тағылымы» (2007), «Вестник КарГУ» Серия Педагогика (2007), «Этнопедагогика» (2008), докладывались и получили одобрение на научно-практической конференциях: международных (Алматы, 2006 г., Караганды, 2007 г., 2008 г., Жезказған, 2007 г., София 2008 г.,), на заседаниях научно-методического семинара кафедры географии КарГУ им. Е.А.Букетова, методологического семинара по проблемам общей педагогики и профессионального образования КарГУ им. Е.А.Букетова. Результаты исследования внедрены в учебный процесс КарГУ им. Е.А.Букетова, ЖезУ им О.А.Байконурова, Кокшетауский государственный университет им. Ш.Уалиханова, КазНУ им. аль-Фараби 
Рекомендации по внедрению результатов научно-исследовательской работы: разработанная методика совершенствования этнопедагогической подготовки будущих учителей географии могут быть внедрены в педагогический процесс вузов. 
Область использования результатов исследования: результаты исследования могут использованы в высших учебных заведениях и в системе повышения квалификации педагогических кадров. 
Перспектива исследования заключается в дальнейшей разработке проблемы подготовки будущих учителей географии к использованию материалов народной педагогики во внеурочной работе по предмету, народных этногеографических знаний в воспитательном процессе школы.

Категория: Ғылыми жұмыстар | Добавил: nauriz (04.03.2014)
Просмотров: 777 | Рейтинг: 0.0/0
Всего комментариев: 0
Код *:
Мини-чат
Для добавления необходимо
войти или зарегистрироваться
Yandex жаңалықтары
Партнеры сайта
Меню сайта
Навигация
Әлеуметтану, саясаттану,мәдениеттану [63]
Бизнес, менеджмент, финанс т.б [2]
Патриоттық және мерекелер т.б [0]
Шет ел әдебиеті мен тарихы [0]
Шағын көлемді шығармалар [0]
Философия және логика [0]
Қазақ тілі және тіл білімі [58]
Елді мекендер, қалалар [0]
Агро,шаруашылықтар [0]
Қазақ халық әндері [22]
Курстык жумыстар [0]
Ғылыми жұмыстар [64]
Қазақстан тарихы [32]
Қазақ мерекелері [3]
Тарихи тұлғалар [134]
Еуразияшылдык [0]
Ашық сабақтар [50]
Қазақ әдебиеті [105]
Дүние тарихы [32]
Информатика [42]
Флипчарттар [0]
Силабусстар [0]
Астрономия [0]
Психология [0]
Переводчик [0]
Математика [0]
Педагогика [0]
Дипломдар [0]
Лекциялар [0]
География [71]
Глоссарий [0]
Биология [40]
Экология [0]
Ән,өнер [95]
Дінтану [21]
Физика [0]
Химия [0]
Құқық [0]
Еңбек [0]
Витрина ссылок
Статистика
Онлайн всего: 1
Гостей: 1
Пользователей: 0
Яндекс.Метрика

Лучшая рип студия!